ដែនដីកម្ពុជាក្រោមក្នុងប្រវតិ្តសាស្រ្ត
ផែនទីនេះមិនមែនជាផែនទីដើម្បីប្រកាសទាមទារទឹកដីទេ
តែជាការគូរវាសដើម្បីឲ្យស្គាល់ពីភូមិសាស្ត្រក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រតែប៉ុណ្ណោះ
កម្ពុជាក្រោម ជាផែនដីមួយភាគស្ថិតនៅប៉ែកខាងកើតប្រទេសកម្ពុជាសម័យបច្ចុប្បន្ន ។កាលពីសម័យ ដើមផែនដីនេះមានឈ្មោះ ហៅថាកម្ពុជាទឹកលិច ។ តាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រឲ្យដឹងថា កាលសម័យ នោះព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជាមានវិសាលភាពធំធេងណាស់, អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រសន្មតិហៅថា ចក្រភព ខ្មែរ។ នៅក្នុងសម័យនោះ ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសចក្រពត្តិ មានឥទ្ធិពល និងឫទ្ធានុភាពទៅ លើប្រទេសនានានៅជិតខាងដូចយ៉ាងប្រទេសចម្ប៉ា (Champa) ប្រទេសមន,ប្រទេសជ្វា ។ល។
ការដែលមានឈ្មោះកម្ពុជាលិចទឹក ពីព្រោះកាលសម័យនោះមានតែប្រទេស កម្ពុជាកណ្ដាលនេះ ទេដែលជាដែនដីគោក ។ ចំណែកដែនដីប៉ែកខាងកើត ( កម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃ ) នៅជាប្រជុំកោះ នៅឡើយ។នៅទីនោះពុំសូវមានបណ្ដាជនខ្មែររស់នៅទេ (ខ្មែរពុំសូវចូលចិត្តរស់នៅតាមមាត់ទឹកដែល មានរបរនេសាទត្រីជាប្រ មុខ)ម្ល៉ោះហើយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរក៏ពុំបានយកព្រះទ័យទុកដាក់ ត្រួតពិនិត្យ ផែនដីនោះឲ្យបានហ្មតចត់ប៉ុន្មានដែរ។មហាអាណាចក្រ ខ្មែរនាសម័យនោះមានព្រំប្រទល់ដែនខាង ជើងទល់នឹងប្រទេសចម្ប៉ា (ចាម) ដែលសព្វថ្ងៃនៅត្រង់ខេត្រប៊ិញធ្វឹន (Binh Thuan), ខាងកើត ទល់សមុទ្រចិន, ខាងលិចទល់នឹងទន្លេសាលូអងប្រទេសភូមាសព្វថ្ងៃ និងខាងត្បូងទល់នឹងឈូង សមុទ្រសៀម។លុះប្រហែលមួយសតវត្សរ៍ក្រោយមក កម្ពុជាទឹកលិចក្លាយជាដែនដីគោក(ដោយដី ល្បាប់ទន្លេមេគង្គហូរចាក់ )។ពេលនោះប្រជារាស្ត្រខ្មែរបាននាំគ្នាទៅរស់នៅយ៉ាងកុះករថែមទាំង មាន កំពង់ផែមួយយ៉ាងធំគឺកំពង់ផែព្រៃនគរ (Saigon) សព្វថ្ងៃនេះ ។
វត្តឃ្លាំង ក្នុង ខេត្ត ឃ្លាំង ដែល វៀតណាម ហៅ ថា ខេត្ត សុក ចាំង
-កម្ពុជាក្រោមចែកជាពីរផ្នែក៖ កម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងកើត និងកម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងលិច
១-កម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងកើត
ជាដែនដីស្ថិតនៅខាងកើតកំពង់ផែព្រៃនគរឬសៃហ្គន ។ ផែនដីនេះកាលសម័យនោះ មានឈ្មោះហៅ ថាស្រុកដូណៃ ។
ភូមិភាគ ដូណៃនេះ ភាគធំសុទ្ធសឹងជាខ្ពង់រាប ។ ស្រុកនេះបានត្រូវពួកជនជាតិយួនប្លន់យក នៅពេលដែលប្រទេសខ្មែរ កើតសង្គ្រាមក្នុងស្រុកគឺក្នុងរវាង គ.ស ១៦២៣ ។ក្នុងភូមិភាគដែនដី ដូណៃ នេះមានជាអាទ៌ខេត្តកោះគង(Go Cong យួនហៅហ្កកុង),ទួលតាមោក(Thu dau Mot យួនហៅ ធូយ៉ូវម៉ូត),ព្រះសួគ៌ា(Ba Ria យួនហៅបារៀ),ចង្វារត្រពាំង(Bien Hoa យួនហៅបៀនវ៉ា),អូកាប់(Vung Tau យួនហៅវង់តូវ) ។
២-កម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងលិច
ជាដែនដីស្ថិតនៅភាគខាងលិច កំពង់ផែព្រៃនគរគឺត្រើយខាងឆ្វេងទន្លេសៃហ្គន,សព្វថ្ងៃគេចូលចិត្ត ហៅថា ដែនដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ ។ភូមិភាគនេះមានបណ្ដារាស្ត្រខ្មែរ រស់នៅយ៉ាងកុះករ,សម្បូរណ៍ ដោយ ព្រែក,ទន្លេ , អូ , ជ្រលង ,បឹងបួរ ។ ដីនៅតំបន់នេះមានជីរជាតិល្អណាស់ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ។ កម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងលិច ជាភូមិភាគដីវាលទំនាប។ នៅក្នុងសម័យនោះភូមិភាគនេះ ចែកចេញ តែ៣ ខេត្តធំៗ គឺ៖
១-ខេត្ត ឡុងហូ (ក្នុងអំឡុងចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០យួនចែកចេញជាខេត្ត វិញឡុង, សាដែក, និង ត្រាវិញ)
២-ខេត្តមាត់ជ្រូក (ក្នុងអំឡុងចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០យួនចែកជាខេត្តចូវដុក, ឡុងស្វៀន, កឹនថើ, និងសុកត្រាំង)
៣-ខេត្តពាម (ក្នុងអំឡុងចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០យួនចែកជាខេត្ត ហាទៀង,រ៉ាចយ៉ា និងបាក់លីវ) ។កម្ពុជាទឹកលិច ឬ កម្ពុជាក្រោមទាំងមូល (រួមទាំងកម្ពុជាក្រោម ខាងកើតនិងខាងលិច)ស្ថិតនៅក្នុង
ព្រះរាជាណាចក្រខ្មែរជាទឹកដី និងជាសម្បត្តិផ្ទាល់របស់មហាអាណាចក្រខ្មែរ។ពួកជនជាតិយួនបន្ទាប់ពី ដណ្ដើមកាន់កាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងកើតរួចហើយក៏ចូលទន្ទ្រាន ម្ដងបន្តិចៗរាតត្បាត ឆ្ពោះមក ភូមិភាគកម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងលិចទៀត មិនឈប់ឈរសោះ ។នៅឆ្នាំ១៨៥៩ អាណានិគមបារាំងសែស បានចូលមកកាន់កាប់ដែនដីកម្ពុជាក្រោមប៉ែកខាងកើត និងនគរចម្បាដែលពេលនោះស្ថិត នៅក្រោម អំណាចយួន ។
បុណ្យ នៅ វត្ត ច័ន្ទ រង្សី , ព្រៃនគរ ( សាយ ហ្គ ន )
In : Cambodia History